غذاهای مضر برای فقر آهن را بشناسید!

بدن به سطح معینی از گلبول‌های قرمز نیاز دارد تا بافت‌ها اکسیژن کافی در گردش دریافت کنند. بسیاری از افراد از کم خونی فقر آهن رنج می‌برند، وضعیتی که در آن سلول‌های خونی سالم در بدن کمبود دارند و منجر به گردش خون ضعیف اکسیژن می‌شود. اگر کم خونی دارید، تمرکز بر رژیم غذایی می‌تواند به شما در مدیریت علائم و افزایش سطح آهن کمک کند. اما کدام غذاها برای مصرف بهتر است و از کدام غذاهای مضر برای فقر آهن باید اجتناب کرد؟ داشتن رژیم غذایی بهتر می‌تواند به درمان کم خونی ناشی از فقر آهن کمک کند. برخی از رژیم‌های غذایی به شما کمک می‌کنند تا سطوح سالم‌تری از آهن و سایر مواد مغذی که تولید گلبول‌های قرمز و هموگلوبین را بهبود می‌بخشند، حفظ کنید. یکی از اصلی‌ترین غذاهایی که ممکن است مانع جذب آهن شود، فرآورده‌های لبنی مانند شیر و ماست است. این محصولات حاوی کلسیم هستند که می‌تواند با آهن رقابت کرده و جذب آن را کاهش دهد.

چه چیزهایی برای فقر آهن مضر است؟

برای افرادی که از فقر آهن رنج می‌برند، مصرف برخی مواد غذایی ممکن است جذب آهن را کاهش داده یا مانع از افزایش سطح آهن در بدن شود. این غذاهای مضر برای فقر آهن به دلایل مختلف می‌توانند تأثیر منفی بر جذب آهن داشته باشند. ایا شیر برای کم خونی مفید است؟ در پاسخ باید گفت، محصولات لبنی مانند شیر و پنیر به دلیل داشتن کلسیم می‌توانند جذب آهن را کاهش دهند. کلسیم با آهن رقابت می‌کند و مانع جذب آن در دستگاه گوارش می‌شود. چای و قهوه حاوی ترکیباتی به نام تانن و پلی‌فنول هستند که جذب آهن غیرهِم (آهن موجود در منابع گیاهی) را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند. غلات کامل و حبوبات  این مواد غذایی حاوی اسید فیتیک هستند که می‌تواند با آهن پیوند برقرار کرده و از جذب آن جلوگیری کند. اگرچه غلات کامل برای سلامت مفید هستند، اما برای افرادی که کمبود آهن دارند، مصرف آنها باید با احتیاط صورت گیرد.

سبزیجات مضر برای کم خونی و فقر اهن

برخی از سبزیجات ممکن است جذب آهن را در بدن کاهش دهند و برای افرادی که از کم‌خونی و فقر آهن رنج می‌برند، مشکل‌ساز شوند. این سبزیجات به دلیل داشتن ترکیبات خاصی می‌توانند جذب آهن را مهار کنند. اگرچه اسفناج خود حاوی مقدار زیادی آهن است، اما حاوی مقادیر زیادی اگزالات نیز می‌باشد. اگزالات با آهن پیوند برقرار می‌کند و از جذب موثر آن در بدن جلوگیری می‌کند. چغندر نیز مانند اسفناج حاوی اگزالات است که می‌تواند با آهن ترکیب شده و جذب آن را کاهش دهد. برخی سبزیجات مانند حبوبات و غلات کامل حاوی اسید فیتیک هستند. فیتات‌ها با آهن پیوند می‌خورند و از جذب آن جلوگیری می‌کنند. این سبزیجات حاوی ترکیبات گواتروژنیک هستند که می‌توانند با کاهش جذب مواد معدنی همچون آهن، به‌ویژه برای افرادی که کمبود آهن دارند، مشکل ایجاد کنند.

میوه های مضر برای کم خونی

برخی میوه‌ها ممکن است به دلیل ترکیبات خاصی که دارند، جذب آهن را در بدن کاهش دهند و برای افرادی که دچار کم‌خونی و فقر آهن هستند، مناسب نباشند. ریواس حاوی اگزالات است که می‌تواند با آهن پیوند بخورد و از جذب آن جلوگیری کند. این مسئله به‌ویژه برای افرادی که از فقر آهن رنج می‌برند، مهم است. برخی توت‌ها مانند زغال‌اخته و توت‌فرنگی حاوی مقادیر زیادی اسید فیتیک و اگزالات هستند که می‌توانند جذب آهن را مختل کنند. اگرچه انار خود به‌عنوان میوه‌ای مغذی شناخته می‌شود، اما مانند سایر میوه‌های دارای تانن، ممکن است جذب آهن غیرهِم (آهن موجود در منابع گیاهی) را کاهش دهد. انگور نیز حاوی تانن است که می‌تواند جذب آهن را به میزان کمی کاهش دهد. مصرف زیاد این میوه در کنار غذاهای غنی از آهن ممکن است جذب آهن را مختل کند. میوه های مناسب کم خونی را اینجا مطالعه کنید.

نوشیدنی های مضر برای کم خونی و فقر اهن

برخی نوشیدنی‌ها می‌توانند جذب آهن را در بدن کاهش داده و برای افرادی که دچار کم‌خونی و فقر آهن هستند، مضر باشند. این نوشیدنی‌ها حاوی ترکیباتی هستند که با آهن پیوند برقرار کرده و از جذب آن جلوگیری می‌کنند. چای به‌ویژه چای سیاه و سبز حاوی مقادیر بالایی از تانن‌ها است. تانن‌ها ترکیباتی هستند که می‌توانند جذب آهن غیرهِم (آهن موجود در منابع گیاهی) را به‌شدت کاهش دهند. قهوه نیز مانند چای حاوی تانن و پلی‌فنول‌ها است که می‌تواند مانع جذب آهن غیرهِم در بدن شود. مصرف بیش از حد قهوه در وعده‌های غذایی ممکن است منجر به کاهش سطح آهن در بدن شود. سایر نوشیدنی‌های حاوی کافئین، مانند نوشابه‌های انرژی‌زا و برخی از انواع نوشیدنی‌های گازدار نیز می‌توانند به دلیل وجود کافئین و تانن‌ها جذب آهن را کاهش دهند.

ادویه های مضر برای فقر آهن

برخی از ادویه‌ها می‌توانند جذب آهن را کاهش دهند و برای افرادی که با فقر آهن و کم‌خونی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، مضر باشند. زردچوبه دارای ترکیباتی مانند پلی‌فنول‌ها است که ممکن است مانع جذب آهن غیرهِم (آهن موجود در منابع گیاهی) شود. دارچین نیز به دلیل داشتن تانن‌ها ممکن است جذب آهن را کاهش دهد، به‌ویژه آهنی که از منابع گیاهی تامین می‌شود. نعناع خشک حاوی تانن است که مانند دارچین، می‌تواند در کاهش جذب آهن از غذاهای گیاهی نقش داشته باشد. پونه کوهی نیز حاوی ترکیبات پلی‌فنولی است که می‌تواند بر جذب آهن غیرهِم اثر منفی داشته باشد.

توصیه غذایی برای افراد مبتلا به فقر آهن

برای افراد مبتلا به فقر آهن، رژیم غذایی مناسب نقش حیاتی در افزایش سطح آهن بدن و جلوگیری از مشکلات ناشی از کم‌خونی و درمان فقر آهن شدید دارد.

مصرف غذاهای غنی از آهن

• گوشت قرمز: گوشت گاو، بره و جگر منبع غنی آهن هِم هستند که به راحتی جذب بدن می‌شوند.
• مرغ و ماهی: مرغ، بوقلمون و انواع ماهی (مانند ساردین و ماهی تن) نیز منابع خوبی از آهن هِم هستند.
• حبوبات: عدس، نخود، لوبیا سیاه و لوبیا چیتی منابع غنی از آهن غیرهِم هستند که در کنار مواد غذایی مناسب بهتر جذب می‌شوند.
• تخم مرغ: زرده تخم مرغ نیز حاوی مقداری آهن است و می‌تواند به تقویت سطح آهن کمک کند.

مصرف غذاهای حاوی ویتامین C

ویتامین C به جذب بهتر آهن غیرهِم (از منابع گیاهی) کمک می‌کند. می‌توان مواد غذایی زیر را با غذاهای غنی از آهن مصرف کرد:

• مرکبات به عنوان آبمیوه خون ساز
• فلفل دلمه‌ای قرمز و سبز
• کیوی
• توت‌فرنگی
• کلم بروکلی

مصرف مغزها و دانه‌ها

بادام هندی، گردو و تخمه کدو از جمله مغزها و دانه‌های غنی از آهن هستند. آنها را در برنامه غذایی خود بگنجانید.

درمان فقر آهن، با تزریق سرم آهن

به جز عدم مصرف غذاهای مضر برای فقر آهن، در مرکز ایران فصد، یکی از روش‌های مؤثر برای درمان فقر آهن، تزریق سرم آهن است. این روش درمانی به ویژه برای افرادی که دچار کم‌خونی شدید هستند یا به دلایل مختلفی (مانند مشکلات گوارشی) نمی‌توانند از مکمل‌های خوراکی آهن استفاده کنند، مناسب است. تزریق سرم آهن باعث می‌شود که آهن به سرعت وارد جریان خون شده و به بدن کمک کند تا کمبود این ماده معدنی حیاتی را جبران کند. برخلاف مکمل‌های خوراکی که ممکن است زمان زیادی برای تأثیرگذاری نیاز داشته باشند، سرم آهن به طور مستقیم وارد جریان خون می‌شود و جذب بدن می‌شود. تزریق سرم آهن می‌تواند به سرعت سطح آهن را در بدن افزایش دهد، که منجر به بهبود سریع علائم فقر آهن مانند خستگی، ضعف، و سرگیجه می‌شود.

در ادامه سرم آهن، موثر در درمان کمبود آهن باید گفت، علاوه بر آن برای افرادی که به دلیل مشکلات گوارشی یا بیماری‌های خاص توانایی جذب آهن از طریق خوراکی را ندارند، تزریق سرم آهن گزینه‌ای ایمن و مؤثر است. مصرف مکمل‌های خوراکی آهن ممکن است باعث عوارضی مانند تهوع، استفراغ، و یبوست شود. در حالی که تزریق سرم آهن این مشکلات را به همراه ندارد.

در مرکز ایران فصد، تزریق سرم آهن توسط کادر مجرب پزشکی و در محیطی ایمن انجام می‌شود. پس از بررسی‌های اولیه و آزمایش‌های لازم، میزان نیاز بیمار به آهن مشخص شده و درمان آغاز می‌شود. این درمان معمولاً در چند جلسه صورت می‌گیرد تا سطح آهن بدن به حالت نرمال بازگردد.  بنابراین یک روش سریع، مؤثر و ایمن برای درمان فقر آهن و کم‌خونی است. در مرکز ایران فصد، این خدمت با توجه به نیازهای فردی هر بیمار و تحت نظارت متخصصان ارائه می‌شود، تا افراد به سرعت بهبودی خود را تجربه کنند و از عوارض فقر آهن رهایی یابند.

کلام نهایی

در نهایت، آگاهی از غذاها و نوشیدنی‌هایی که ممکن است جذب آهن را کاهش دهند، برای افرادی که با فقر آهن و کم‌خونی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بسیار حائز اهمیت است. مصرف غذاهای مضر برای فقر آهن مانند لبنیات، چای، قهوه، برخی از غلات و سبزیجات خاص مانند اسفناج و چغندر می‌تواند مانع جذب آهن در بدن شود. با اجتناب یا مدیریت مصرف این مواد و جایگزینی آنها با غذاها و نوشیدنی‌هایی که به جذب آهن کمک می‌کنند، می‌توان به بهبود وضعیت آهن بدن و جلوگیری از کم‌خونی کمک کرد. تنظیم رژیم غذایی با دقت و آگاهی می‌تواند نقشی کلیدی در بهبود سلامت افراد ایفا کند. نهایتا در کنار پرهیزات غذایی و رعایت رژیم غذایی مناسب، شما می‌توانید با مراجعه به مرکز ایران فصد و با بهره‌مندی تزریق سرم آهن، علاوه بر تشخیص کمبود آهن به درمان کمبود آهن بپردازید.

منبع: +