همانطور که می دانید بدن انسان ما به بسیاری از مواد مغذی و مواد معدنی نیاز دارد. یکی از این چیزهایی که بدن ما برای ساختن هموگلوبین به آن نیاز دارد آهن نام دارد و اگر آهن کافی نباشد هموگلوبین کاهش می یابد و در نهایت باعث کم خونی می شود. هموگلوبین یکی از اجزای گلبول های قرمز است و وظیفه انتقال اکسیژن به بافت های بدن را بر عهده دارد. آهن یکی از عناصری است که کمبود آن سلامت شما را به خطر می اندازد. علائمی که برخی از افراد مبتلا به کمبود آهن تجربه می کنند، کمبود انرژی و خستگی زودرس است. این افراد باید با روش های درمانی مانند تزریق سرم آهن کمبود آهن در بدن خود را جبران کنند.
تزریق آهن چیست؟
تزریق آهن یک روش پزشکی است که در آن، آهن مستقیماً از طریق ورید وارد جریان خون شما می شود. اگر آهن خون شما کم است، که به عنوان کمبود آهن نیز شناخته می شود، پزشک ممکن است این روش را برای درمان توصیه کند.
دریافت آهن از این طریق به درمان سریع کم خونی شدید شما کمک می کند. ممکن است تحت برخی شرایط به آهن تزریقی نیاز داشته باشید، برای مثال، اگر مصرف قرص یا مایع آهن مؤثر نباشد، یا اگر به دلیل بیماری مانند بیماری کرون قادر به مصرف آهن به شکل قرص یا مایع نیستید.
اهمیت وجود آهن به مقدار کافی در بدن
بدن شما برای ساختن هموگلوبین (Hb) – بخشی از گلبول های قرمز خون که اکسیژن را در خون حمل می کند – به آهن نیاز دارد. اگر آهن کافی نداشته باشید، بدن شما نمی تواند گلبول های قرمز خون سالم و حامل اکسیژن کافی بسازد و ممکن است احساس خستگی یا ناتوانی در انجام فعالیت های عادی روزانه داشته باشید.
اگر سطح آهن شما به کاهش ادامه پیدا کند، سطح هموگلوبین شما می تواند کمتر از حد طبیعی باشد. این بیماری به عنوان کم خونی فقر آهن (IDA) شناخته می شود.
آهن همچنین برای موارد زیر مهم است:
- قدرت عضلانی
- انرژی
- عملکرد ذهنی خوب
چه زمانی تزریق آهن برای شما تجویز می شود؟
آهن را می توان به صورت قرص یا مایعی که می توانید قورت دهید داده شود و معمولاً برای درمان IDA ابتدا توصیه می شود. با این حال، در صورتی که سطح آهن شما پایین باشد، یا اگر کم خونی فقر آهن در شما تشخیص داده شده باشد و شما:
- نمی توانید قرص یا مایعات آهن مصرف کنید
- بدن شما به قرص یا نوشیدنی های خون ساز پاسخ نمی دهند یا جذب نمی کند
- به دلیل جراحی، در اواخر بارداری یا نیاز به اجتناب از انتقال خون، نیاز به جبران سریع سطح آهن خود دارید.
- بیماری مزمن کلیوی یا نارسایی مزمن قلبی دارند
- نمی تواند مانند دلایل مذهبی تزریق خون انجام دهد
بسته به سطح آهن شما ممکن است به بیش از یک تزریق نیاز داشته باشید. معمولاً تزریق آهن با فاصله حداقل یک هفته انجام می شود.
تفاوت بین تزریق آهن وریدی و آهن عضلانی چیست؟
تزریق آهن وریدی شامل تزریق یک دوز آهن از طریق ورید با قطره IV است، در حالی که در تزریق آهن عضلانی، یک متخصص پزشکی، آهن را با سوزن به عضله تزریق می کند. تزریق معمولا در باسن انجام می شود. تزریق آهن وریدی ممکن است تا چند ساعت طول بکشد، در حالی که تزریق آهن عضلانی یک دوز کامل را بلافاصله انجام می دهد. تزریق آهن وریدی نسبت به تزریق آهن عضلانی درد کمتری دارد. تزریق عضلانی همچنین می تواند باعث خونریزی عضلانی و تغییر رنگ نارنجی شود. به دلیل این عوارض احتمالی، پزشکان اغلب برای درمان کم خونی فقر آهن، تزریق آهن وریدی را به تزریق آهن عضلانی ترجیح می دهند.
تزریق آهن در دوران بارداری
اگر باردار هستید، با رشد جنین، نیاز شما به آهن افزایش می یابد. همانطور که جنین آهن را از بدن شما جذب می کند، سطح آهن ممکن است کاهش یابد و در نتیجه کم خونی ایجاد شود. به همین دلیل، پزشکان گاهی اوقات تزریق آهن را برای افراد باردار تجویز می کنند.
تزریق آهن اغلب بر مکمل های آهن خوراکی ترجیح داده می شوند زیرا مصرف خوراکی آنها می تواند عوارض جانبی گوارشی ایجاد کند. با این حال، تزریق آهن معمولاً برای سه ماهه دوم یا سوم بارداری ذخیره می شود. هنوز مشخص نیست که آیا تزریق آهن در سه ماهه اول بی خطر است یا خیر.
مزایای تزریق آهن
تزریق آهن نسبت به مکمل ها یا تغییرات رژیم غذایی به افزایش سطح آهن بدن کمک می کند. این می تواند در شرایطی که کم خونی شدید است مفید باشد. مزایای فیزیکی تزریق آهن شامل افزایش انرژی و تنفس راحت تر است. شما باید چند هفته پس از درمان تزریق آهن نهایی خود، این فواید را احساس کنید. مدت زمان ماندگاری این فواید به علت کم خونی فقر آهن و اینکه آیا از درمان های دیگری برای افزایش سطح آهن خود استفاده می کنید یا خیر بستگی دارد.
به عنوان مثال، از دست دادن منظم خون، مانند قاعدگی، ممکن است منجر به کاهش مزمن سطح آهن شود. بسته به شرایط شما، فواید تزریق آهن ممکن است از چند ماه تا چند سال ادامه داشته باشد.
پزشک ممکن است درمان‌های اضافی برای افزایش آهن، مانند مکمل‌ها و تغییرات رژیم غذایی و استفاده از میوه های مناسب کم خونی را توصیه کند، که می‌تواند آهن جذب شده توسط بدن شما را از غذاها افزایش دهد و فواید آن را طولانی‌تر کند.
خطرات یا عوارض جانبی تزریق آهن چیست؟
اگر علائمی از واکنش آلرژیک مانند تورم لب ها، دهان یا گلو، مشکل در تنفس یا درد قفسه سینه دارید، فوراً به پرستار یا پزشک خود اطلاع دهید. عوارض جانبی و واکنش های شدید در تزریق آهن، بسیار نادر است. شایع ترین عوارض جانبی عبارتند از:
- سردرد
- سرگیجه
- قرمزی پوست، به خصوص گونه ها یا گردن
- احساس بیماری (تهوع)
- درد عضلانی یا مفصلی
- طعم فلزی در دهان شما
- تغییرات فشار خون یا نبض
برخی از این عوارض جانبی می توانند 1 تا 2 روز پس از تزریق شروع شوند، اما معمولاً طی چند روز به خودی خود برطرف می شوند. از هر 100 نفر کمتر از 1 نفر یک واکنش آلرژیک شدید را تجربه می کنند. تغییر رنگ پوست در نزدیکی محل IV نیز یک عارضه جانبی بسیار نادر است. این مسئله زمانی اتفاق می افتد که تزریق به بافت نرم اطراف نشت کند. پرستار شما در طول تزریق آهن مراقب شما خواهد بود تا خطر عوارض جانبی شما را به حداقل برساند.
عوراض جانبی جدی
یک عارضه نادر اما جدی ناشی از تزریق آهن، مسمومیت با آهن است. علائم مسمومیت با آهن ممکن است به سرعت ظاهر شود، که می تواند باعث شوک آنافیلاکتیک شود و یا ممکن است به مرور زمان به آرامی خود را نشان دهند. مسمومیت آهن که در طول زمان ایجاد می شود منجر به آهن بیش از حد در بافت های بدن می شود.
پزشکان و متخصصان از دوز آزمایشی و سرعت تزریق آهسته برای جلوگیری از این عارضه استفاده می کنند. در صورت داشتن سابقه آلرژی دارویی متعدد، دوز آزمایش نیز مهم است. پزشک از دوز آزمایش برای نظارت بر شما برای هر گونه واکنش استفاده می کند. این واکنش ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آنافیلاکسی
- شوک
- افت فشار خون شدید (فشار خون پایین)
- فروپاشی
- از دست دادن هوشیاری
سخن پایانی
پزشکان تزریق آهن از طریق IV را در موارد کم خونی شدید فقر آهن توصیه می کنند. ممکن است برای بهبود سطح آهن خود به چند جلسه تزریق نیاز داشته باشید. معمولاً وقتی تزریق کامل شد می‌توانید به فعالیت‌های روزانه خود بازگردید، اما ممکن است چندین جلسه طول بکشد تا متوجه مزایای آن شوید. به هر حال تزریق آهن برای شما مزایای بسیاری داشته و می تواند انرژی را به بدن شما بازگزداند.